Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022

Het Spaanse woord 'merced' betekent 'losprijs' of 'vrijkoop', eigenlijk 'barmhartigheid', 'vergeving', 'vergiffenis' of 'kwijtschelding'.
Eén van de Spaanse eretitels die Maria draagt, luidt Nuestra Señora de la Merced = Onze Lieve Vrouwe tot Vrijkoop (van Slaven), in het Latijn 'Maria de Mercede redemptionis captivorum'. Deze benaming gaat terug op de gelijknamige religieuze orde.
Van de 8e tot de 15e eeuw gingen grote delen van het Iberisch schiereiland gebukt onder het juk van de Islam. In sommige periodes werden alle onderdanen gedwongen zich tot Allah te bekeren. Wie zich weigerde te onderwerpen, werd als slaaf verkocht in dienst van een moslim, tenzij er voldoende geld was om een losprijs te betalen.
Om deze toestand het hoofd te bieden richtte Petrus Nolascus († 1256, 25 december) in 1222 de Orde van de Mercedariërs op, officieel geheten Orde van Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid tot Vrijkoop van Slaven (afgekort als OdeM).
De mannen en vrouwen die zich hierbij aansloten, stelden zich ten doel om christenen die als slaaf in bezit van een moslims geraakt waren, vrij te kopen. Soms betaalden zij de losprijs door zichzelf in hun plaats als slaaf aan te bieden!
De ordesregel is gebaseerd op die van Sint Augustinus en werd geschreven door de dominicaan Sint Raimundus Peñaforte († 1275, 7 januari); zij was voltooid in 1223 en werd in 1235 door paus Gregorius IXx officieel goedgekeurd.
De Orde plaatste zichzelf onder bescherming van Maria. Daardoor kreeg zij bovengenoemde eretitel erbij. Het bijbehorende feest (geplaatst op 10 augustus & 24 september) werd enerzijds ingesteld om Maria's hulp in te roepen bij deze riskante onderneming, anderzijds om haar te bedanken voor alle keren dat de Orde erin geslaagd was iemand vrij te krijgen.