×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Info afb. |
Willehad van Bremen, Duitsland; bisschop; † 789.
Feest 8 & 16 november
We bezitten van hem een levensbeschrijving van de hand van een latere opvolger op de zetel van Bremen, Sint Ansgar († 865; feest 3 februari).
Willehad moet rond 745 geboren zijn in de Britse provincie Northumbrië. Nadat hij nog in Brittannië de priesterwijding ontvangen had, sprak hij het verlangen uit om aan de overkant van de zee het evangelie te verkondigen. Hoewel Ansgar er niets over zegt, kan het zijn dat hier de spiritualiteit van het vreemdelingschap een rol heeft gespeeld.
Zo arriveerde hij rond 765 in Dokkum, de plek waar ruim honderd jaar eerder de grote Bonifatius met meer dan vijftig gezellen de marteldood had gevonden. Ansgar weet te vertellen dat Willehad er bleef om te preken en ‘een grote menigte heidenen kon dopen die hij door zijn prediking tot Christus had weten te brengen.’
Nu trok Willehad naar het oosten om ook daar aan de mensen duidelijk te maken dat het zinloos was aan goden van stenen en hout offers te brengen, of er zelfs ook maar bang voor te zijn. Maar de ouderen uit die streek waren verontwaardigd over zoveel oneerbiedigheid jegens hun goden. Zij riepen een volksvergadering bijeen, zoals gebruikelijk in de Saksische gebieden, en bepleitten de doodstraf. Anderen voerden aan dat de man welbeschouwd geen enkele misdaad had begaan. Uiteindelijk kwam men overeen dat het lot werd geworpen. Op die manier moesten de goden maar uitmaken of hij de dood verdiende. Zoniet, dan zou men hem vrij zijn hang laten gaan; ja, dan mocht hij overal zijn eigen godsdienst preken. ‘Zo werd door de leiding van Gods voorzienigheid verhinderd dat op hem het doodslot viel,’ aldus Sint Ansgar.
Nu trok hij naar Drente om ook daar de godsdienst van Christus te preken. Zijn medewerkers gingen er zelfs toe over de heidense tempeltjes in de omgeving neer te halen. Ook dat riep natuurlijk verontwaardiging op. Nu vormde zich een bende die het op het leven van Willehad en zijn gezellen had gemunt. Een van de aanvallers kwam met getrokken zwaard op de geloofsverkondiger af. Maar deze had juist een kistje met relieken aan zijn hals hangen. Het zwaard trof de met metaal bewerkte draagband. Het schampte af. De riem was flink beschadigd, maar Willehad zelf bleef ongedeerd. De vijanden waren diep onder de indruk. Die man moest wel bescherming genieten van een sterke godheid. Dit incident droeg uiteindelijk niet weinig bij tot het succes van zijn prediking.
Vanaf 780 was hij te vinden onder de Saksen in de gebieden langs de Weser.
Maar hij was er amper twee jaar, of de Saksische hoofdman Widukind kwam in opstand tegen koning Karel, de latere keizer Karel de Grote († 714; feest 28 januari). De opstandelingen hielden met name huis tegen de nieuwe godsdienst. Pas gestichte kerkjes werden verwoest; gelovigen gedood. Hier horen we dat vijf van Willehads medewerkers het slachtoffer werden.
Atreban (ook Atrebatan of Attroban) van Bremen, Duitsland; martelaar met Benjamin van Saksen, Emming (ook Emigof Emmig), Folkard (ook Fulcard, Fulkhard of Volkhard), Gerwald (ook Geriwald, Gerwal of Grisold); † 782.
Feest 27 januari & 30 november.
Atreban was een medewerker van de heilige bisschop Willehad van Bremen († 789; feest 8 november). Hij werd met vier gezellen aan de benedenloop van de Weser gedood tijdens een opstand van de Saksen onder leiding van Widukind († ca 807; feest 7 januari) tegen Karel de Grote († 814; feest 28 januari). Sindsdien staan ze te boek als martelaren. Willehad zelf ontkwam.
Deze martelaren zijn van elders niet bekend. Alleen Ansgar vertelt er ons over. Ten gevolge van deze ontwikkelingen moest Willehad zijn werk hier opgeven en trok zich na een pelgrimstocht naar Rome terug in de benedictijnenabdij van Echternach.
Maar drie jaar later nam hoofdman Widukind († 807; feest 7 januari) de godsdienst van de christenen aan en liet zich dopen. Nu kon Willehad naar dat gebied terugkeren. In 787 werd hij te Worms tot eerste bisschop van Bremen gewijd. Twee jaar later al kon hij daar de nieuwe kerk inzegenen. Het gebouw was nog van hout. Amper een eeuw later zou zij vervangen worden door een bouwwerk van steen. In datzelfde jaar stierf Willehad.
Verering & Cultuur
Hij draagt de eretitel van ‘Apostel der Saksen’. Op de zetel van Bremen werd hij opgevolgd door Sint Willerik († 837; feest 4 mei). In 860 droeg zijn latere opvolger Sint Ansgar zijn relieken over naar de nieuwe Sint-Petruskerk. Daar zijn ze tijdens de onlusten van de Reformatie verloren gegaan.
Hij is patroon van stad en bisdom Bremen.
Hij wordt afgebeeld als bisschop (staf, mijter, tabberd) met een kerkmodel.
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen