×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Info afb. |
Urbanus I, Paus, Rome, Italië; martelaar(?); † 230.
Feest 25 mei
Hij werd in 222 tot paus gekozen als opvolger van Calixtus I († 222; feest 14 oktober). Van hem is niet veel bekend. Maar de legende weet te vertellen dat hij de martelaren Cecilia († 3e eeuw; feest 22 november), alsmede haar man Valerianus, die hij nog gedoopt had, en diens broer Tiburtius († 3e eeuw; feest 14 april) zou hebben aangespoord om vol te houden, en trouw te blijven aan Christus. Hij was het ook die hun lichamen eerbiedig begroef en bijzette in de Romeinse Catacomben, aldus de legende.
Ook van hemzelf wordt verteld dat hij weigerde het verplichte eerbetoon aan de Romeinse goden te brengen. Sterker, op zijn gebed vielen alle afgodsbeelden van hun sokkel. Tweeëntwintig afgodspriesters vonden onder het vallend gesteente de dood. Dat zou er de oorzaak van zijn geweest dat hij op zijn beurt omwille van Christus de marteldood moest ondergaan. Maar de moderne geschiedwetenschap vermoedt dat deze verhalen puur op legende berusten.
Hij werd opgevolgd door paus Pontianus († 235; feest 13 augustus).
Verering & Cultuur
In Duitsland worden op `Sankt Urbanstag' processies gehouden door de wijnstreken. In vroeger tijden werd zijn beeld onder water gedompeld om een mislukkende oogst te voorkomen.
Patronaten
Opvallend is dat deze onderdompeling zowel gold om van Urbanus regen te krijgen, als om hem te smeken om de regen te doen ophouden. Met dit alles houdt verband dat hij patroon is van wijnbouwers en kuipers, en dat zijn voorspraak met name ook wordt ingeroepen tegen dronkenschap, vorst, storm, onweer en blikseminslag; tegen jicht.
Het patronaat over de wijn heeft hij te danken aan het feit dat in de middeleeuwen zijn dag, 25 mei, de eerste feestdag was in de warme dagen die volgden op de kou van de IJsheiligen (11 t/m 14 mei). Sommige onderzoekers menen dat zijn middeleeuwse vereerders hem vereenzelvigden met de minder bekende Urbanus van Langres († 450; feest 2 april), die vanouds als patroon van de wijnbouw werd vereerd.
Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als paus (driekroon op het hoofd), met boek, zwaard en wijnrank of druiventros.
Weerspreuk(en)
`Hat Urbanstag schon Sonnenschein,
verspricht es viel und guten Wein.' [500]
Heeft Urbaansdag al zonneschijn:
dan geeft het veel en goede wijn.
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen