×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Cathan (ook Cadan, Catan, Cathain, Chatta, Chattan) van Cean-garadh (ook van Bute of van Kingarth) op het eiland Bute, Schotland; stichter & abt & bisschop(?); † 6e eeuw.
Feest 11 [D'A.1985] & 17 mei [Rge.1989].
Hij was van Ierse afkomst en verliet zijn vaderland om op vreemdelingschap te gaan.
Hij kwam uit in het gebied van de Clyde en stichtte daar meerdere kerken. Zijn bekendste vestiging is klooster Kingarth op het eiland Bute nabij de baai die naar deze vestiging is genoemd Kil-Chattan Bay (= 'Baai van Chattan's kerk (of cel'). Naar het heet werd hij vergezeld door zijn zuster Ertha of Bertha. Hij zou opgevolgd worden door haar zoon Blane.
Dat was nog een heel verhaal, want volgens de legende had Cathan zijn zuster verstoten, toen bleek dat zij zwanger was van een onbekende man. Sommige tradities weten te vertellen dat die man de koning van de Schotten zelf was, Aidan. Voor straf zette Cathan zijn zus met het pasgeboren kind, Blane geheten, in een stuurloos bootje en gaf haar aldus met de gestrengheid van de oude Kelten prijs aan de willekeur van de stromingen. Het vaartuigje zou in Ulster op de kust terecht gekomen zijn. Daar werden moeder en kind opgevangen door Sint Kenneth († 599; feest 11 oktober) en Sint Comgall († ca 601; feest 11 mei).
Daar werd de jongen toegevoegd aan de leerlingen van het beroemde door omgall gestichte klooster Bangor. Na de voltooiing van zijn opleiding keerde Blane terug naar zijn oom Cathan op het eiland Bute.
Van daaruit trok hij naar het oosten en preekte het evangelie onder de Picten. Op de oevers van Allan Water stichtte hij een nieuwe vestiging die bekend zou worden als de naar hem genoemde Dunblane Kathedraal ('kathedraal op de heuvel van Blane'). Later volgde hij dus zijn oom Cathan op als abt van Kingarth. Daar was de St. Blaan's kerk naar hem genoemd. In een oud handschrift trof men een opmerking aan: 'Van Blaan de Vriendelijke van Mingarth is Dunblane het belangrijkste klooster; hij is van Kingarth.' Zijn feestdag staat op 11 (soms 10) augustus.
Verering & Cultuur
Volgens de Schotten ligt Cathan begraven op het eiland Bute. De Ieren echter menen dat zij zijn graf in hun midden hebben te Tamlacht, niet ver van Londonderry; waarschijnlijk betreft het hier echter een andere heilige van dezelfde naam.
De naam van Cathan leeft voort in oude Schotse aardrijkskundige aanduidingen als 'Cruidhe Chattan' (= 'Cathans hiel') te Colonsay en Cill-Cathain (= 'cel of kerk van Cathan') te Kildalton in Islay. Vroeger had Jura een Kilchattanparochiekerk.
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen