×
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.
Sluit het venster om te blijven.
Info afb. |
Seth Aartsvader, Kanaän; † ca 3500 vóór Christus?
Feest 1 maart.
Hij wordt genoemd in het eerste boek van de bijbel Genesis. Daar wordt verteld, hoe Adam en Eva Abel hadden verloren doordat zijn broer Kaïn hem had gedood. Enige tijd later kregen zij een derde zoon, die zij veelbetekenend Seth (= 'vervanger') noemden (Genesis 4,25).
Hoewel we verder niets over hem weten, wordt er in de Joodse traditie met respect over hem gesproken: 'Sem en Seth werden geëerd onder de mensen...' (Sirach 49,16).
In de visioenen van Bileam, die door een vijandige koning te hulp werd geroepen om het naderende volk der Hebreeën te vervloeken en daardoor te vernietigen, komt Seth er veel minder goed af: 'Een scepter rijst op uit Israël. [-] Hij verbrijzelt de schedel van al de zonen van Seth' (Numeri 24,17).
Toch wordt hij weer met ere genoemd in Lukas' stamboom van Jezus (Lukas 3,38).
[Adr.19--;Lin.1999;SHC.1985]
Legende van het Heilig Kruis
De persoon van Seth duikt weer op in de middeleeuwse legende van het Heilig Kruis. Daarin worden allerlei gegevens en gebeurtenissen uit de geschiedenis met elkaar in verband gebracht en aan elkaar vastgeknoopt. De bedoeling daarvan was niet een historisch betrouwbaar verhaal samen te stellen uit onomstotelijke gegevens, zoals wij dat tegenwoordig het liefste zien; nee, de verteller wil laten zien, hoe van het begin af aan, God een lijn door de geschiedenis weeft; en hoe zelfs gebeurtenissen die op het moment zelf onduidelijk, ongunstig of pijnlijk zijn, achteraf gezien blijken opgenomen in één groot mysterie van Gods handelen doorheen onze geschiedenis.
In zijn beroemde boek Legenda Aurea (= 'Gulden Legende') schrijft Jacobus de Voragine († 1298; feest 13 juli). Naar aanleiding van het feest van Kruisvinding op 3 mei vertelt hij:
'Dit feest heet Heilig-Kruisvinding, omdat op deze dag het heilig kruis gevonden zou zijn. Eerder werd het gevonden in het aards paradijs door Adam's zoon Seth, zoals we nog zullen horen. Vervolgens werd het gevonden op de Libanon door Salomo, toen door de koningin van Sheba in de tempel van Salomo, daarna werd het door de Joden gevonden in de vijver van Siloam en op deze dag werd het gevonden door Keizerin Helena op de Calvarieberg. Het heilig kruis werd ruim tweehonderd jaar na de opstanding van onze Heer teruggevonden.'
Naar aanleiding van het trefwoord 'kruisvinding' laat Jacobus dus alle momenten in de geschiedenis de revue passeren, waarop dat woord van toepassing is. In feite dient deze opsomming als een samenvatting van de lange middeleeuwse legende over de lotgevallen van het Heilig Kruis.
2.1. Legende: Geschiedenis van het kruishout
[naar JACOBUS de Voragine 'Legenda Aurea' onder Kruisvinding]
'We lezen nu in het Evangelie van Nicodemus: 'Toen Adam ziek werd, ging zijn zoon Seth naar de poort van het aards paradijs en vroeg om olie van de Boom van het Medelijden. Want daarmee wilde hij het lichaam van zijn vader insmeren; in de hoop dat hij weer beter zou worden. Toen verscheen hem de aartsengel Michaël met de woorden:
"Probeer niet de olie van de Boom van het Medelijden te pakken te krijgen en zit daar verder ook niet over in, want je mag ze niet hebben, voordat er vijf-en-vijftighonderd jaar voorbij zijn."'
Nu meent men dat er van Adam tot Christus' lijden niet meer dan een-en-vijftighonderd-negen-en-negentig jaar verstreken zijn.
Rekent men met de Joodse jaartelling, dan komt het erop neer dat op het moment van Jezus' geboorte ongeveer 3760 jaren verstreken waren. Jacobus meent dat de profetie uit het Nicodemus-Evangelie met Jezus in vervulling is gegaan, en ziet zijn vermoeden bevestigd in het feit, dat er tussen Adam en Jezus - naar hij veronderstelt - niet 5500, maar 5100 jaar verstreken zijn.
Ook kunnen we lezen dat de engel aan Seth een twijgje gaf met de opdracht het te planten op de berg Libanon. In een Grieks verhaal, dat waarschijnlijk niet waarheidsgetrouw is, vinden we dat de engel aan Seth een beetje hout gaf van de boom waaraan Adam gezondigd had met de woorden:
"Zodra deze twijg vrucht draagt, zal je vader beter zijn."
Maar bij Seths thuiskomst bleek zijn vader al te zijn overleden. Toen plantte hij het takje op zijn graf en het groeide en groeide en het werd een grote boom die er bleef staan tot de dagen van Salomo. Of dit allemaal waar is of niet, laten wij over aan het oordeel van de lezer, want dit is in geen enkele geschiedschrijving of kroniek te vinden.'
© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen