Info afb.

Eustratius van Sebaste, Armenië; martelaar met Auxentius (ook Assentius), Eugenius, Mardarius en Orestes (= Vijf Heilige Gezellen); † ca 302.

Feest 13 december.

Eustratius was Armeniër en afkomstig uit de plaats Arauraca. Hij diende als generaal in het Romeinse leger in de Armeense stad Satala. Eugenius en Orestes waren soldaten die met hem bevriend waren. Auxentius was een priester en Mardarius een gewone burger die op het moment van zijn marteldood in Satala woonde, maar net als Eustratius afkomstig was uit Arauraca.

Tijdens de wrede christenvervolgingen onder de keizers Diocletianus (284-305) en Maximianus (285-305) was de priester Auxentius een van de eersten die door de landvoogden van dat moment, Lysias en Agricola, werd gearresteerd en aan afschuwelijke folteringen onderworpen. Generaal Eustratius kon het tenslotte niet meer aanzien, hoe onschuldige mensen werden gemarteld; hij ging voor Lysias staan en verklaarde dat ook hij christen was. Tijdens zijn folteringen was het Eugenius die zich bij de machthebers presenteerde; hij schreeuwde hem in het gezicht:
"Ik ben ook christen, Lysias! Hoor je wel: ik ben ook christen!"
Terwijl nu de christenen door de stad werden gevoerd om aan het volk getoond te worden, keek Mardarius toe vanaf het dak van zijn huis. Onmiddellijk verliet hij zijn vrouw en twee jonge dochtertjes, rende achter de beulen aan en riep hun in het gezicht:
"Ik ben ook christen! Net als Eustratius hier."
De soldaat Orestes stak met kop en schouders boven de anderen uit. Toen hij in die dagen met Lysias schietoefeningen hield, viel het kruisje dat hij altijd op de borst droeg, op de grond. Orestes bekende aan de verblufte landvoogd:
"Ja, Lysias, ook ik ben een christen."
Onmiddellijk liet Lysias hem oppakken en bij de anderen gevangen zetten.
Tenslotte stierven allen de marteldood. Auxentius werd onthoofd, Eugenius en Mardarius werden doodgemarteld, Orestes werd op een ijzeren gril geroosterd en Eustratius werd verbrand in een oven.
Naar men zegt zou bisschop Blasius († 316; feest 3 februari) aan Eustratius vlak voor zijn dood in de gevangenis nog de Communie gebracht hebben.

Verering & Cultuur
Later kwamen de relieken van deze martelaren in Constantinopel terecht. Daar werden ze bijgezet in de naar hen genoemd kerk van de Vijf Heilige Gezellen. Volgens ooggetuigen zouden zij daar zo nu en dan levend en wel verschenen zijn. Zo verscheen Orestes eens aan de heilige Dimitri van Rostov († 1709; feest 28 oktober).
In de oosterse kerk worden de vijf vereerd als heilige genezers.

Volgens de overlevering is er een gebed bewaard gebleven van Sint Eustratius:
"Ik prijs U, goddelijke Majesteit,
Want U hebt neergezien op mijn geringheid,
en me niet laten vallen
in de handen van mijn vijanden:
U hebt mijn ziel gespaard voor elke nood."

Onder paus Hadrianus I († 795) kwamen er ook relieken naar de Sint Apollinariskerk in Rome.