× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† ca 1100  Engelmar van Passau

Info afb.

Engelmar (ook Engelmarus of Englmar) van Passau (ook van Beieren), Sankt-Englmar, Duitsland; kluizenaar & 'martelaar'; † ca 1100.

Feest 14 januari.

Het was abt Gebhard van Bedenburg van klooster Windberg die in 1146 een Latijns levensbericht opstelde van Sint Engelmar.
Volgens dat bericht was Engelmar van boeren afkomst. Hij had zich aangesloten bij een groep kluizenaars, die in de buurt van Passau onder leiding stonden van een Armeense bisschop Gregorius. Na de dood van Gregorius, die plaatsvond ten tijde van de grote zonsverduistering (dat moet dan op 24 september 1093 geweest zijn) brak er een pestepidemie uit in dat gebied. Daarop besloot Engelmar afscheid te nemen van zijn medebroeders, en de Donau stroomopwaarts te volgen. Tenslotte vestigde hij zich als eenzame kluizenaar in de buurt van slot Windberg. Hij zorgde zelf voor zijn levensonderhoud en leidde verder een stichtelijk leven van eenvoud en gebed.
Vele mensen kwamen hem regelmatig om raad of gebed vragen. Dat wekte de jaloezie van een andere kluizenaar in de buurt. Hij stak Engelmar neer. Andere verhalen menen te weten dat hij het slachtoffer werd van roofmoord. Zijn moordenaars hadden gehoopt bij hem een verborgen schat aan te treffen. Hoe dan ook, hij werd door de dader(s) onder de sneeuw begraven. Zo komt het dat zijn lijk pas na het smelten van de sneeuw tegen de zomer met Pinksteren door een passerende wereldheer werd ontdekt. Hij gaf hem eerbiedige begrafenis.

Verering & Cultuur
Nadat zijn levensbericht was gepubliceerd kwam ook de legendevorming op gang. Zo werd er in 1510 voor de plaatselijke kerk een aan hem gewijd zijaltaar met houtsnijwerk vervaardigd. Daarop is te zien hoe de moordenaar hem een bijl in het hoofd drijft, terwijl het levensbericht toch duidelijk sprak van 'neersteken'.
In later tijd komt het verhaal op dat een knecht hem met een bijl had vermoord, dat een hemelse lichtglans de mensen aanduidde waar zijn nog volkomen gave lijk zich bevond; vervolgens zou het op een ossenkar zijn geplaatst, waarna aan de beesten de vrije teugel werd gelaten. Zij brachten de dode linea recta naar de plaatselijke kerk. Daaruit maakte men op dat het de wens was geweest van de heilige daar begraven te worden.
In 1125 werd in het naburige kasteel Windberg een religieuze gemeenschap gesticht. De eerste abt Rudbert (1125-1140) verhief Engelmars gebeente tot de eer der altaren, wat praktisch gelijk stond met een heiligverklaring. Daarnaast liet hij een grafmonument vervaardigen en bouwde er een kerk overheen. Daar omheen ontstond een woonkern, die uitgroeide tot het huidige dorp Sankt-Englmar.
Het dorpje houdt een aantal folkloristische gebruiken rond de verering van Sint Engelmar in ere. Zo vindt op pinkstermaandag het zogeheten 'Engelmarisuchen' plaats: een beeld van hem wordt in het bos verstopt; een jager spoort het op; vervolgens wordt het plechtig teruggebracht naar de kerk.
Hoewel hij een gewelddadige dood gestorven is, is het toch niet juist hem als martelaar te betitelen, want hij stierf niet omwille van zijn geloof, maar vanwege de jaloezie of geldzucht.

Patronaten
In Beieren geldt hij als patroon voor het boerenleven en het weer. Zijn voorspraak wordt ingeroepen voor een goede groei van de oogst, voor het vee, en bij allerhande ziekten.

Liturgie
Tot op de dag van vandaag wordt elke zaterdagavond bij de Engelmarbezinning dit eeuwenoude gebed gebeden:

'O zalige bosbewoner Engelmar,
u hebt hier in de eenzaamheid een wonderbaar leven geleid;
daardoor zijn God en de mensen van u gaan houden;
maar het is er ook de oorzaak van
dat u door de haat van een collega de marteldood gestorven bent;
wij vragen u in alle bescheidenheid:
spreid uw beschermende mantel uit over ons,
onze woonplaatsen, onze werklieden,
ons vee en ons land,
zodat we onder de liefde en de zegen van God
ons op de goede manier mogen verheugen
in het bezit van materiële goederen
en dat we ze niet verliezen;
en dat we door uw machtige voorspraak
ook het eeuwige goed mogen verwerven.
Amen.'

Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als kluizenaar, geknield in gebed, met een bijl in zijn hoofd; met martelaarspalm of met een lelie, symbool van de maagdelijkheid.


Bronnen
[000»posters:01:007; Bri.1953; Lin.1999; Rit.1989; S&S.1989p:29; S&S.1994; Süt.1941; Dries van den Akker s.j./2010.02.25]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen